לעצטנס האָב איך זיך ערנצט פֿאַראינטערעסירט מיט דער מעדיצינישער עטיק. כ'ווייס ניט פֿאַר וואָס כ'האָב זיך קיין מאָל פֿריִער געפּרוּווט אײַנטיפֿן אין דער ליטעראַטור, אפֿשר דערפֿאַר וואָס עס האָט מיר געפֿעלט די נייטיקע איבערלעבענישן, די שפּעט-בײַ-נאַכטיקע, פּײַנלעכע דיסקוסיעס וועגן טויט און . . . טויט מיט קרובֿים וואָס אָדער פֿאַרשטייען ניט ווי שמאָל עס האַלט אָדער ווייסן ניט וואָס עס הייסט פֿאָרצושטעלן דעם פּאַציענטס (און ניט זייער אייגענע) ווילן. איצט, נאָך (כּמעט) דרײַ יאָר רעזידענץ, האָב איך שוין. די ביִאָ-עטי דאַרף שוין זײַן הלכה-למעשׂה.
וואָס מער אָבער איך פֿאַרגלײַך די וועלטלעכע און הלכהש-ייִדישע צוגאַנגען צו די וויכטיקסטע ענינים פֿון דער מעדיצינישער עטיק (ווי אַזוי באַשיצט מען דעם פּאַציענט אין זײַנע באַציִונגען מיט דאָקטוירים? ווי ווײַט קענען די געזונט-אַרבעטער גייען, ווען זיי טוען זאַכן צום חולה בעל-כּרחו? ווי אַזוי צעטיילט מען די געזונט-רעסורסן פֿון אַ דעמאָקראַטישער געזעלשאַפֿט אויף אַ גערעכטן אופֿן?) איז די מאָדערנע הלכה נאָך ניט מסוגל צוצוגיין צו די פּראָבלעמען מיט די נייטיקע מכשירים. אָפֿט מאָל פֿאַרשטייט מען ניט די מציאות, און די אויטאָנאָמיע וואָס יעדער פּאַציענט ווערט גאַראַנטירט הײַנט צו טאָג אין יעדן געזונט-באַגעגעניש.
אַזאַ אויטאָנאָמיע האָט מען ניט פֿאָרויסגעזען, ניט אין דער גמרא און ניט אין שלחן-ערוך. צו דערצו, ווערט דערקענט אין דער הלכה אַן אונטערשייד צווישן אַראָפּנעמען אַ באַהאַנדלונג און ניט אָנהייבן אַ באַהאַנדלונג - מותּר איז (בדרך-כּלל) ניט אָנהיייבן אַן אָטעם-מאַשין, אָבער ניט אָפּשטעקן אַזאַ מאַשין.
די פּראָבלעם איז, וואָס אַזאַ אונטערשייד איז ניט צו פֿאַרטיידיקן. די צוויי כּמו מינים אַקטן פֿירן צום זעלבן עפֿעקט.
בין איך געבליבן אין אַ פֿאַרלעגנהייט ווי אַ פֿרומער ייִד, ווי זאָל איך אײַנפֿירן מײַן הלכהש לעבן אין דער מעדיצינישער עטיק ווען איר השקפֿה איז ניט איינשטימיק מיטן "האידנא"?
וואָס מער אָבער איך פֿאַרגלײַך די וועלטלעכע און הלכהש-ייִדישע צוגאַנגען צו די וויכטיקסטע ענינים פֿון דער מעדיצינישער עטיק (ווי אַזוי באַשיצט מען דעם פּאַציענט אין זײַנע באַציִונגען מיט דאָקטוירים? ווי ווײַט קענען די געזונט-אַרבעטער גייען, ווען זיי טוען זאַכן צום חולה בעל-כּרחו? ווי אַזוי צעטיילט מען די געזונט-רעסורסן פֿון אַ דעמאָקראַטישער געזעלשאַפֿט אויף אַ גערעכטן אופֿן?) איז די מאָדערנע הלכה נאָך ניט מסוגל צוצוגיין צו די פּראָבלעמען מיט די נייטיקע מכשירים. אָפֿט מאָל פֿאַרשטייט מען ניט די מציאות, און די אויטאָנאָמיע וואָס יעדער פּאַציענט ווערט גאַראַנטירט הײַנט צו טאָג אין יעדן געזונט-באַגעגעניש.
אַזאַ אויטאָנאָמיע האָט מען ניט פֿאָרויסגעזען, ניט אין דער גמרא און ניט אין שלחן-ערוך. צו דערצו, ווערט דערקענט אין דער הלכה אַן אונטערשייד צווישן אַראָפּנעמען אַ באַהאַנדלונג און ניט אָנהייבן אַ באַהאַנדלונג - מותּר איז (בדרך-כּלל) ניט אָנהיייבן אַן אָטעם-מאַשין, אָבער ניט אָפּשטעקן אַזאַ מאַשין.
די פּראָבלעם איז, וואָס אַזאַ אונטערשייד איז ניט צו פֿאַרטיידיקן. די צוויי כּמו מינים אַקטן פֿירן צום זעלבן עפֿעקט.
בין איך געבליבן אין אַ פֿאַרלעגנהייט ווי אַ פֿרומער ייִד, ווי זאָל איך אײַנפֿירן מײַן הלכהש לעבן אין דער מעדיצינישער עטיק ווען איר השקפֿה איז ניט איינשטימיק מיטן "האידנא"?
אין תגובות:
הוסף רשומת תגובה