יום רביעי, דצמבר 29, 2010

בלײַביק ווי בראָנדז


שאַפֿן שאַפֿן שאַפֿן שטאַרבן
שטאַרבן שטאַרבן ווײַטער גאָרניט
און פֿון שאַפֿונגען געטאָקטע
בלײַבן וועט אונדז מער קיין האָר ניט

פֿאַרצײַטיש-בראָנזענע מאָנומענטן
קרישלעך זיך ווי אַלטע טייגלעך
נאָך אַלעמען איז אונדז דאָס שטאַרבן
אַ שאַפֿונג וואָס בלײַבט פֿעסט אויף אייביק

יעדער קען אַ קינסטלער ווערן
הכנות מאַכן נאָך בײַם לעבן
אייביק וועט מען שטאַרבן שטאַרבן
מער וועל איך ניט איבערגעבן

יום ראשון, דצמבר 26, 2010

נישט שײן, אַרעלע

איציקס אַרטיקל/עדיטאָריִאַל/װאָס עס זאָל נישט זײַן װעגן די אַנומלטיקע נישט-אָנגענעמע געשעענישן בײַ דער ביכער-צענטראַלע אין אַמהערסט איז אַ ביסל צו אײדל. צװײ פּונקטן.

1. לאַנסקיס טועכטס פּאַסט גיכער פֿאַר אַ מולטינאַציִאָנאַלן קאָרפּאָרײשן װי פֿאַר אַ נישט-פֿאַר-פּראָפֿיטן-אָרגאַניזאַציע, שױן אָפּגערעדט װי פֿאַר אַ ייִדישער. און װי אַזױ ער האָט געזאָגט אַז נישט אין פֿינאַנציעלער נײטיקײט גײט עס -- פֿע! אַ פּאַטש אין פּנים די אָפּגעזאָגטע!

2. איך בין אַװדאי זײער צופֿרידן צו הערן װעגן די אַלע פּלענער בײַ אַמהערסט, נאָר כ'בין נאָך אַלץ מסופּק צי דאָס אַלץ װעט נישט זײַן נאָר פּוסטע חלומות. אַז עס גײט די רײד װעגן דערציונג, נאָר דעם זשורנאַל װעט מען מאַכן "װאַרעמער" (קריא: פּױערישער) - פּאַסט עפּעס נישט.

כ'האָב אױך מורא אַז דעם קאַטאַלאָג װעט מען קײן מאָל נישט אױסריכטן מיט אַן אמתדיקן זוכמאַשין. פֿון די מאָנבריװ זעט מען אָן אַ שיִער גוזמאָות װעגן דיגיטאַליזירן די "גאַנצע" ייִדישע ליטעראַטור -- אַ געלעכטער! -- און װער װײסט, צי די אַלע שײנע מעשׂיות װעט מען אױך אָפּטאָן כאַפּ-לאַפּ.

יום ראשון, דצמבר 12, 2010

אמת מארץ תּצמח

אויב איר ווילט היטן די ערד און אויפֿהיטן אײַער שפּראַך איז די־אָ אַסיפֿה אַ וויכטיקע אונטערנעמונג, לאָזט ניט אַדורך! איך שטיץ פֿון דער ווײַטנס ווײַל א. איך קען ניט פֿאָרן און ב. איך האָב ליימענע הענט...

יום שבת, דצמבר 11, 2010

וועט דער ייִדיש-לימוד פֿאַלן אַ קרבן פֿון ניט-דערשאַצטער שפּראַך־לערעריי?

מיט צוואַנציק יאָר צוריק זײַינען געווען נאָר פֿיר אַמעריקאַנער אוניווערסיטעטן מיט ייִדיש-אָפּטיילן: דער ייִדישער טעאָלאָגישער סעמינאַר, האַרוואַרד, קאָלומביע, און דער קאַליפֿאָרניער אוניווערסיטעט אין לאָס־אַנזשעלעס. פֿאַראַן הײַנט מער ווי אַ טוץ אַזעלכע אוניווערסיטעטן — פֿון מישיגען צו מערילענד, פֿון שיקאַגע צו סאַנטאַ קרוז — לערנט מען זיך דאָרט וועגן דער ייִדישער ליטעראַטור און קולטור. דער אינטערעס צו מאַמע-לשון צעוואַקסט זיך, און אין דער זעלבער צײַט ווערן אַלץ שיטערער די ייִדיש-רעדנדיקע (חוץ די חרדים). דער אינטערעס אָבער ווערט קלענער, ווען עס גייט די רייד וועגן אַ פֿעסטן יסוד פֿאַר דער שפּראַך-לערערײַ. דערפֿאַר זענען מיט רעכט אַ טייל פאָרשערס באַזאָרגט וועגן דעם מאָרגן פֿון דער ייִדיש-פֿאָרשונג. 

לייענט ווײַטער אין פֿאָרווערטס