יום ראשון, נובמבר 30, 2008

שווער צו לעבן מחוץ די מויערן . . .

געוועזענע חרדים פּרוּוון זיך צופּאַסן צו מאָדערנער וועלט - כּדאַי צו לייענען (כאָטש מיט די סטערעאָטיפּן וועגן סאַמטער און ליובאַוויטש בין איך ניט מסכּים). פֿון שׂרה-רחל שעכטער אין פֿאָרווערטס.

צווייטער פּרוּוו

כ'בין אותיותגעמאַטערט
אַלע ווערטער אָפּגעפּטרט
ס'האַלט אַזוי שמאָל
דאַרף מען שאַפֿן ס'וועלטל אַ צווייט מאָל
אָן וואָסער ניט איז זאָג
ווערט טאָג - טאָג
און ירח אָן אַ
הקדמה ווערט לבֿנה

יום שישי, נובמבר 28, 2008

טענקסגיווינג, צידוק-הדין און מומבײַ

כ'האָב ניט געוואָלט, אַז די געשעענישן אין אינדיע זאָלן מאַכן מער קאָנקרעט די ברכות וואָס באַגלייטן דאָס אַמעריקאַנער לעבן. ס'איז אַזוי: פּונקט ווען מע גלייבן אַז דאָס גלויבן איז גרינג (ווײַל דער אינדיק איז הייס, די חבֿרים גוטמוטיק, די קינדערלעך קלוג און מלא-חן) - דעמאָלט קומם אונטער דער מלאך-המוות מיט זײַן קוילנוואַרפֿער און צעשיסט די אמונה און בטחון אויף פּיץ-פּיצלעך.

ברוך דיין אמת, אויף וויפֿל דאָס איז ווערט.

יום רביעי, נובמבר 19, 2008

Naco קעגן Fresa

צוויי באשילדערישע ווערטער פון מעקסיקא-סיטי-סלענג. זעט דעם ווידעא: פון לינקס, מיינע פאציענטן. פון רעכטס, דער אויסטויש-סטודענט וואס איז ביי אונדז איינגעשטאנען בשעת היי-סקול. היינט נאכן איבערלייענען דעם בלאגפאסט זארג איך זיך אז כ'האב זיך אויסגעלערנט ביי Hernan (אזוי האט ער געהייסן) א fresa-דיקע שפאניש-לשון, און מיינע היינטיקע שפאניש-רעדנדיקע פאציענטן מיינען איך בין אזא מין פארריסענער.

יום שני, נובמבר 17, 2008

איז געזונט-רעפֿאָרם אַן אײַנרעדעניש?

צו געזונט?
רעפֿאָרם אײַלט זיך ניט אין וואַשינגטאָן

די טעג דאַכט זיך מיר אַז כ'בין איינער פֿון די איינציקע געזונט-פּראָפֿעסיאָנאַלן אויף דער וועלט וואָס האָט ניט קיין היימיש-אויסגעטראַכטן פּלאַן צו רעפֿאָרמירן די צעבראָכענע געזונט-סיסטעם. דאָס איז אַוודאי אַליין אַ סימן, אַז יעדער ווייסט ס'איז צעבראָכן. דער געוויינטלעכער פּאַציענט האַלט ניט מיט מיט דער גאַנצער דיסקוסיע פֿון געזונט-רעפֿאָרם. איז וואָס קען מען דערוואַרטן פֿון די קומעדיקע פּאָליטישע איבערקערענישן? וועלן זיי דערפֿירן צו פֿאַרבעסערטע געזונט און קאָנטראָלירטע הוצאָות? לאָמיר זײַן אײַער וועגווײַזער דורכן רחבֿותדיקן וואַלד פֿון געזונט-פּאָליטיק.

פֿאַראַן אַ צאָל צוגאַנגען צום רעפֿאָרמירן די געגזונט-סיסטעם, נאָר יעדער פֿון זיי דאַרף זיך אָפּגעבן מיט צוויי מעגלעך פֿאַטאַלע פּראָבלעמען. עס פֿעלט געזונט-פֿאַרזיכערונג כּמעט פֿופֿציק מיליאָן אַמעריקאַנער, און די געזונט-הוצאָות האַלטן אין איין שטײַגן. צום באַדויערן, ניט געקוקט אויף וואָס טייל עקספּערטן (און קאַנדידאַטן) זאָגן, איז כּמעט אוממעגלעך צו לייזן ביידע פּראָבלעמען מיט אַ מאָל. גאַנץ פּשוט: דעקן מער מענטשן קאָסט געלט, און אַפֿילו ווען די איצטיקע סיסטעם וואַרפֿט אַרויס געלט אויף אַ ניט-עפֿעקטיווער, צעטרענצלערישער סיסטעם, איז דאָס אײַנגעשפּאָרטע געלט ניט גענוג נאָכצוקומען די באַדערפֿענישן פֿון די ניט פֿאַרזיכערטע.

און ווי אַ צוגאָב צו די צוויי אויבן דערמאָנטע פּראָבלעמען, אָפֿט אַרומגערעדטע אין דער פּרעסע, איז דאָ נאָך עפּעס אַ סוד פֿאַר גאַנץ בראָד: די געזונט-סיסטעם בכלל איז אַרום און אַרום אַ צווייטקלאַסיקע. מיר צאָלן מער פּער מענטש ווי אַ סך אַנדערע לענדער און די פּועל-יוצאס דערפֿון זײַנען קלאָגעדיקע, פֿון די צייכנס פֿון אַ פֿונקציאָנירנדיקער געזונט-סיסטעם האָבן מיר צווישן די נידעריקסטע פֿון די רײַכערע לענדער.

וואָס טוט מען?

לייענט דעם המשך.

יום שני, נובמבר 10, 2008

אײַער פֿאָרווערטס אין 45 סעקונדעס, נאָוועמבער 7, 2008

באָריס סאַנלדער: אונדזער פּרעזידענט האָט אַ מאָדנעם מיטעלן נאָמען!
שיקל פֿישמאַן: אַאַאַאַאַאַאַאַאַאַאַ! עק וועלט! לויייייייפֿט!
מרים האָפֿמאַן: האָט איר געהערט די מעשׂה וועגן מײַן אָנקום אין פֿאָווערטס? יאָ? וועל איך דערציילן ווידער.
הרבֿ אהרן בן-ציון שורין: בת-מיצוות. פֿע! טרייף!

יום ראשון, נובמבר 09, 2008

לויטן אַלטן שטייגער

לויטן אַלטן שטייגער
מוז דער שׂכל ברענגען
פֿרייד און נײַגער.
נאָר באַלאַגערט הײַנט פֿון פֿליישיקע הערצער
ווערן די יאָרן, בעת די שעהען הענגען,
וואָס לענגער אַלץ קערצער.

איך טאַנץ מיט מײַן טאָכטער שפּאַסיק אַרום
ניט מעטאַפֿיזיש ניט נאָסטאַלגיש
נאָר רעאַל ווי טוי-טרערן פֿון פֿרימאָרגן-בלום.
גייען זיך די טענצערס פֿונאַנדער.
אָן חשק מוז זי גיין שלאָפֿן.
אירע אָטעמס פֿלעכטן זיך נאָך אַנאַנדער.

יום חמישי, נובמבר 06, 2008

מיר גיבן אַרויס קינדער-ביכלעך. . . נאָר ווער לייענט? (אַ שמועס אין פֿילאַדעלפֿיע דעצעמבער 4)

Cat and Hat Don't Rhyme in Yiddish: Making Children's Classics Speak Mame-Loshn...but for Whom?
(אַ שמועס אויף ענגליש)
דאָנערשטיק, דעם 4טן דעצ', 2008
דרעקסעל-אוניווערסיטעט
Stern Judaic Studies Seminar Room, Room 302, Hagerty Library
33סטע און מאַרקעט סטריטס
פֿילאַדעלפֿיע
9:30 פֿ"מ

ביכלעך אויך צו קויפֿן און לאָזן אויטאָגראַפֿירן!
כ'האָף אײַך דאָרט צו זען - נאָך פּרטים ב"נ אין גיכן.

יום שלישי, נובמבר 04, 2008

ברוך הטובֿ והמטיבֿ

לאָמיר האָפֿן אַז די האָפֿענונגען פֿון אַמעריקאַנער וועלן מקוים ווערן.

יום ראשון, נובמבר 02, 2008

דאָס לעבן פֿון אַ צײַטונג

אַ וווּנדערלעכער הײַנטיקער נומער פֿאָרווערטס, פֿון יואל מאַטוועיעווס שטיקל (ממש אַן עסיי) וועגן קבלהסטישע-קאָסמאָלאָגישע אָפּטײַטשן פֿון מגדל בבֿל ביז דער רובריק "דאָס פּינטעלע ייִדיש" אָפּגעגעבן חנה ווירט-נשרס טעאָריעס וועגן שפּראַך און עטניטעט אין די שאַפֿונגען פֿון ל. שאַפּיראָ. (און איך דערמאָן אַפֿילו ניט אַ בריוו פֿון אַ ייִד פֿון ניו-דזשוירזי וואָס באַשולדיקט מיך אין זײַן "אַ לינקער ליבעראַל [כּך!]" פֿאַרן ניט פֿאַלן כּורעים פֿאַר סאַראַ פּיילין.)

נאָר ווער לייענט? אין זעלבן נומער, אַ סטאַטיסטיק וואָס רופֿט בײַ מיר אַרויס מער עגמת-נפֿשׂ ווי די ירידות פֿון דאַו-דזשאָונס: דער טיראַזש-באַריכט. אַ ביסל מער ווי 3,500, און די טענדענץ - אַראָפּ.

פֿאַר וואָס ניט נאָכגיין דעם מוסטער פֿון קריסטיען סײַענס מאָניטאָר און אַריבערגיין לחלוטין צום אינטערנעט-נוסח? אויפֿנעמען דעם 21סטן יאָרהונדערט מיט אָפֿענע הענט?

די קאַנאַדער ייִדן האָבן שׂכל

מזל-טובֿ עלאַברעק/באָריס קאַרלאָוו/דובֿ-בער קערלער/נאָמען-שנאָמען-אַבי-ער-שרײַבט פֿאַר דער כּשר פֿאַרדינטער י.י. סעגאַל-פּרעמיע פֿאַר זײַן ביכל

עלאַברעק: לידער פון נייעם יאָרטויזנט

אפֿשר קענט איר עלאַברעק ווי דער אינטערנעט-בעל-אכסניא פֿאַר אַ צאָל פּאָעטן. כאַראַקטעריסטיש פֿאַר זײַן באַשיידנקייט, אַז אין זײַן מעלדונג האָט ער דערמאָנט ווייניק וועגן זיך.

איז אָט:
* פּראָפֿעסאָר בײַם אינדיאַנער-אוניווערסיטעט
*יורש פֿון באַוווּסטן פּאָעט יוסף קערלער
*שמועסדיק-פֿרישער, שפּילעוודיקער מחבר פֿון פּאָעמעס און לידער וואָס בעטן אַ נאָענטן אויפֿמערק.

קויפֿט זײַן בוך! (אָבער וווּ?!)