יום רביעי, ספטמבר 29, 2010

שפּײַזן פֿון די ריזן

פֿון מאַדעלענס האָט פּרוסט
געשעפּט אַ לעבנסלוסט.
פֿון שמאַנט מיט טרוסקאַפֿקעס
האָט זיך פּאָסמאַקעוועט קאַפֿקאַ.

לײענט װײַטער.

יום ראשון, ספטמבר 19, 2010

פשט, דרש און די עשרת-הדברות

איך גלייב א מאל אז די צען געבאט
זיינען די דירעקטע רייד פון גאט.
אויב אזוי ....

... כדי איבערצולייענען דאס גאנצע ליד, ווערט א שטיצער אט א דא!

יום ראשון, ספטמבר 12, 2010

נאָך שירהוואַרג

איך האָב ליב אַרויפֿצושטעלן נײַע לידער און איבערזעצונגען אויף מײַן בלאָג, נאָר כ'האָב נאָך מער ליב צו שאַפֿן די נייטיקע לייענער־ און שטיצערשאַפֿט וואָס ס'איז נייטיק פֿאַר מײַן פּאָעזיע־ביכל. איז: ביזן טערמין פֿאַר מײַן קיקסטאַרטער־פּראָיעקט וועט איר קענען לייענען מײַנע נײַע לידער נאָר דאָרט. באַטייליקן זיך קען מען בײַ וואָסער ניט איז ניוואָ, אַפֿילו איין דאָלער. אַ גמר־טובֿ!

יום ראשון, ספטמבר 05, 2010

וואָס פֿאַר אַ פּנים זאָל האָבן אַ צוויי־שפּראַכיק בוך פּאָעזיע?

צי מוז זײַן אַ ליד אויף "דער צווייטער שפּראַך" פֿאַר יעדן ליד אין בוך? אויב אַזוי, ווי אַזוי - מיט איבערזעצונג, פֿרײַען אָפּטײַטש, גרענעצלאָזן פּירוש? צי דאַרף זײַן אַזאַ מין סימעטריע בכלל?

כּדי צו האָבן צוטריט צו דער דיסקוסיע, זײַט מנדבֿ (אַזוי ווייניק ווי איין דאָלער) און ווערט אַ פּרענומעראַנט בײַ קיקסטאַרטער.

יו וואָנט בי סאָרי!

יום חמישי, ספטמבר 02, 2010

מײַן ספֿר-פּראַלניק האַלט אין ווערן

אויב איר פֿאַרשרײַבט זיך איצט ווי אַ פּרענומעראַנט, קענט איר זאָגן אַז איר זײַט געשטאַנען בײַם וויגל.

יום רביעי, ספטמבר 01, 2010

ייִדישע קנעפּלעך און פֿרומע קעפּלעך: אַ שמועס וועגן פּרשת רובאַשקין מיט קטלא קניא אין די תּשובֿה-טעג

פֿאַרפֿירט לעצטנס אַ בליצפּאָסט-שמועס מיט מײַן חבֿר און מיטבלאָגער קטלא קניא וועגן פּרשת רובאַשקין און דעם באַגריף (אומ)יושר אויף דער חסידישער גאַס. זײַן לשון האָב איך אַגבֿ ניט אָנגערירט.

ק"ק
: איך האָב ניט געהערט פֿון דיר אַ דעה איבער דער רובאַשקין "אומיושר". איך לייען דער הכּצעקת פֿון אַחינו בני ישׂראל און פֿאַר אַ רגע בין איך מסופּק צי מען קען גלייבן די מעשׂיות איבער דרײַפֿוס און ביילין. אפֿשר דאַרף מען די חבֿרה צוריקשיקן אַהין צו זען וואָס באַדײַט שׂינאת-ישׂראל. אָבער אַף-על-פּי-כן איז שווער צו פֿאַרשטיין אַ לעגאַלע סיסטעם וואָס שפּאַרט אײַן מענטשן איבער דיני ממנות אויף 27 יאָר. איך ווייס ניט צי מיידאָף וואָלט דאָס באַקומען אין אַנדערע לענדער.

ש"ב: דעם אמת זאָגנדיק האָב איך ניט דעם מינדסטן מיטגעפֿיל פֿאַר רובאַשקין, האָב איך ניט געלייענט די נײַעס וועגן אים מיט קאָפּ. עס קען זײַן (און איך ציטער איבער דעם אין די תּשובֿה-טעג) אַז מײַן אַהבֿת-ישׂראל צו אים און זײַנע קרײַזן איז ניט בײַ דער העכסטער מדרגה. קען זײַן אַז מע האָט אויף אים אַרויפֿגעלייגט אַן אומיושרדיקן שטראָף.

אַמאָל טוט מען דאָס טאַקע מיט די ווײַס-קאָלנערניקעס מע זאָל ניט מיינען אַז לית דין ולית דיין. און דו ווייסט וואָס? יענע חבֿרה מיינט טאַקע אַז דינא דמלכותא דינא איז קיין מאָל שייך. איז אפֿשר ניט אַזוי אומיושרדיק.

ק"ק: מסכּים מיט אַלעס. מיר ייִדן בכלל און פֿרומע בפֿרט האָבן אַ נאַראַטיוו און רובאַשקין פּאָרט צו דעם גוט. אַ ייִד איז זיך מוסר נפֿש אויף ייִדיש פֿלייש און די אַנטיסעמיטן ווילן אים אַוועקלייגן. ער שפּילט גוט צו מיט די ספֿרים און דער קיטל און מסירת-נפֿש איבער אַ טלית-קטן. אָן בכלל אַרײַנצוגין אין דער יושר ווייסט ער גוט וועלכע ייִדישע קנעפּלעך צו דריקן. ברענגט מען דערנאָך אַ לעווין מיט אַ פּאָר גויים און די פֿרומע שרײַען באַלד אַז אַפֿילו די פֿרײַע און די גויים זאָגן ער איז גערעכט, און אַז די גויים האַלטן ווי אונדז איז דאָך ניט דאָ אַ שטערקערע ראיה.

איך וועל דיר זאָגן אַז חוץ דעם לית דין ודיין און זיך אויסלאַכן פֿון דינא דמלכותא איז בײַ אונדז דער גאַנצער מושׂג פֿון אָפּגעבן דין-וחשבון כּלומר אַקאַונטאַביליטי אין גאַנצן אַ פֿרעמדע. פֿון קינדווײַז אָן נעמט מען ניט אָדער שוואַכע עקזאַמענס. אין ישיבֿות נעמט מען יעדער אָן חוץ די גאָר פֿאַרדאָרבענע, אין שידוכים זאָגט מען אַ ליגן און עס גייט שוין, אין כּולל קען סײַ ווי גיין, מלמדים און טיטשערס זאָגט מען ניט אָפּ, און קרימינאַלע עבֿירות צי ממנות צי סעקסועלע פֿאַרשווײַגט מען אַלס מסירה און "נעבעך אַ שטיב מיט קינדער" וכו'.

און דער פּשוטער מושׂג אַז מע דאַרף אָפּגעבן אַ מאָל אַ חשבון איז המשפּט לאלוקים הוא און רוף מיך צום ונתנה תּוקף.

און דאָס איז דער שווערסטער צו פֿאַרשטיין.