יום חמישי, מרץ 24, 2005

צו ווײַט פֿאַר מײַנע שלח־מנות?

אָט זײַנען די פּרוים־לידעלעך וואָס כ´לייג דערבײַ. ניט אַזוי געשמאַק ווי המן־טאַשן, און ניט אַזוי עד־דלא־ידעדיק ווי סינגל־מאַלט, נאָר וואָס קען מען טאָן?

אַ פֿריילעכן פּורים פֿון שלום, סעלעסט און ביילקע!

ס´גאַנצע לעבן איז אַ פּורים־שפּיל,
ס´גייט יעדער אַרײַן און אַרויס.
בײַ יענעם זײַנען די צרות פֿיל,
בײַ דעם איז דאָס מזל גרויס.

כאָטש דער „פּלאָט“ איז ניט דער בעסטער
און די וויצן זײַנען שוואַך,
גלוסט זיך יעדן די מלכּה אסתּר
און דער זאַל איז פֿול געפּאַקט.

האָט הנאָה פֿונעם מאָן. עס
זאָל אײַך ליב זײַן טעם און ריח.
און בעת איר עסט דעם שלח־מנות
טרינקט לחיים דעם שולח.


ברכות חג פורים שמח משלום, סלסט, וביילע נחמה!

לו הייתי בשושן אז,
מה הייתי עושה?
לוחם בחייל מרדכי הצדיק
או "שב ועל תעשה"?

מזל שאני בזמנינו חי
עם כל אי-שלמות יומיומי.
לו הייתי בשושן אז
שתיתי לסוף "לחיים."

יום רביעי, מרץ 23, 2005

פּורים־נײַעס

געהערט פֿון באַגלייבטע קוואַלן אַז כּדי צו שאַפֿן אַ היימישע סבֿיבֿה, וועט מונקאַטש פֿאָרשטעלן זייער פּורים־שפּיל אין אַ מיקווה (דאָס הייסט אונטערן וואַסער). בעלז, פֿון זייער צד, וועט הײַיאָר מאַכן זייער פּורים־שפּיל נאָר אויף דער אינטערנעץ, purimshpiel.blogspot.com. דאָס זײַטל איז נאָך ניט אַקטיוו נאָר זאָלסט למען־השם ניט פֿאַרגעסן פּורים אַ קוק צו טאָן.

יום שני, מרץ 21, 2005

דער ייִדישער פֿלעדערמויז

די טעג אַרבעט איך פֿון זעקס פֿאַר נאַכט ביז זעקס אין דער פֿרי. ממש ונהפֿוך הוא. אז איך דאַוון שחרית נאָכן צוריקקומען איז ניט דער אַרײַנפֿיר אין נײַעם טאָג, ווי געוויינטלעך, נאָר דער לעצטער קרעכץ איידער די לאָמפּן לעשן זיך אויס און כ´פֿאַל אַרײַן אין בעט ווי אַ שטיק אויסגעברענטער האָלץ.

אין מײַן הײַנט־בײַ־נאַכטיקן אַרבעטס־טאַש לייג איך אַרײַן ניט נאָר מײַן גמרא, און ניט נאָר מײַנע פּורים־לידעלעך וואָס כ´דאַרף אָפּפֿאַרטיקן, נאָר אויך אַ שפאָגל נײַע מעשׂה פֿון אַ באַרימטן מחבר. גוט צו זײַן אַ רעדאַקטאָר, מע מעג האָבן דעם ערשטן פֿאַרזוך פֿון נײַער סחורה.

יום שלישי, מרץ 15, 2005

פֿאַר וואָס באַשולדיקט מען די מוהלים?

[אַ פֿרײַע איבערזעצונג פֿון אויספֿיר פֿון אַ וויסנשאַפֿטלעכן אַרטיקל]

בײַ די אַכט עופֿעלעך דאָ פֿאָרגעשטעלט פֿאַראַן אַ שטאַרקע אַסאָסיִאַציע [שײַכות] צווישן אינפֿעקציע מיטן הערפּעס־ווירוס און מציצה־בפּה צוליב די ווײַטערדיקע סיבות:

1. די מכּות געפֿינען זיך נאָר אויפֿן אבֿר
2. זיי באַווײַזן זיך באַלד נאָכן ברית (4 ביז 11 טעג)
3. מע האָט איזאָלירט HSV-1 (דער גורם פֿון הערפּעס) פֿון די מכּות
4. די מאַמעס פֿון די דאָזיקע עופֿעלעך זײַנען קיין מאָל פֿריִער ניט אויסגעשטעלט געוואָרן אויפֿן ווירוס
5. קיין קרובֿים פֿון די עופֿעלעך האָבן פֿריִער ניט אַרויסגעוויזן קיין סימנים אָדער סימפּטאָמען פֿון הערפּעס.

דערצו: כאָטש מציצה־בפּה ווערט געטאָן נאָר דורך אַ מינאָריטעט, האָבן אַלע עופֿעלעך אין דעם אַרטיקל אַדורכגעמאַכט די פּראָצעדור.

אין צוויי פֿאַלן האָט איין מוהל געמלעט צוויי עופֿעלעך. אין איין פֿאַל איז די הפֿסקה געווען פֿינף וואָכן; אין צווייטן, פֿינף יאָר. מע האָט פֿריִער מודיע געווען, ווי צוויי אינפֿעקציעס, אָפּגערוקט מיט 10 יאָר, זײַנען אַרויסגערופֿן געוואָרן פֿון איין מוהל. דעם ווירוס קען מען אַרויסלאָזן דורכן שפּײַעכץ טעג אָדער וואָכן לאַנג, שיקט זיך אַז אַנדערע עופֿעלעך זײַנען אויך אינפֿעקטירט געוואָרן.

מיר זײַנען חושד אַז מע גיט ניט צו וויסן וועגן יעדן פֿאַל אַזעלכן צוליב קולטורעלע סיבות, און אַז דער אמתער פֿאָרקום פֿון דער קראַנקייט איז אַ סך העכער.

יום שישי, מרץ 11, 2005

אַ פּקודי־געדאַנק

מע קען מקצץ זײַן פּתילים, אָדער מע קען מקצץ זײַן נטיעות. אַבי עפּעס האַקן.

יום רביעי, מרץ 02, 2005

געזוכט: קינדהיטערס (בייביסיטערס) און טאָגהיימען (דיי־קעיר)

מיר זוכן קינדהיטערינס (בייביסיטער) וואָס רעדן ייִדיש, און טאָגהיימען (דיי־קעיר) וואָס ווערט געפֿירט אויף ייִדיש. אויב איר קענט אַזוינע, אָדער אַ פֿרוי וויל פֿאַרדינען פֿון אַזאַ באַדינונג, קענט איר מיר אַן עצה געבן? אַ דאַנק.

יום שלישי, מרץ 01, 2005

דער רעגן־בויגן פֿון גוף

איר האָט זיך פֿאָרגעשטעלט וואָס פֿאַר אַ קאָלירן מע קען דערזען אין מענטשלעכן גוף? אַז מע קוקט אָן די פֿרוי וואָס ליגט אויפֿן בעט (דאָס איז דאָך אַן אָפּעראַציע) זעט מען, ווי ראָזעווע און געזונט ס´איז די הויט, ווי ווייך. מע גיט אַ שניט (אויף אַ קאָנטראָלירטן אופֿן, פֿאַרשטייט זיך), צעשפּריצט זיך בלוט, און מע דאַרף זיך באַניצט מיט אַ ספּעציעל רערל כּדי אָפּצוזויגן די רויטע גיסיקייט. נאָך אַ שניט: די פֿילפֿאַרביקע שיכטן וואָס ליגן צווישן הויט און מוסקלען. בּאַלד־באַלד געפֿינט מען זיך בײַם הייבמוטער (יוטערוס). די רעזידענטקע, און די כירורגין וואָס פּאַסט אויף אויף איר אַרבעט, רעדן אַרום דאָס פּאַסיקסטע אָרט אײַנצושנײַדן אין דעם בלוט־שפּרודלנדיקן, וויגנדיקן אָרגאַן, דער היים פֿון וולד. מע שנײַדט אײַן. מע נישטערט זיך. און נאָך אַ פּאָר שעהען שפּאַנונג –

גיט מען אַ רוק אַרויס אַ פּאָר געזונטע בייביס, וואָס וויינען און שרײַען אויף וואָס די וועלט שטייט. זיי זײַנען גרוי, פּערפּל, צאַפּלדיק, און געזונט.

אַ קייזערשניט. די ערשטע אָפּעראַציע, וווּ כ´האָב זיך אַרומגעוואַשן אויף אַ כירורגישן אופֿן. כ´האָב גאָרניט צעבראָכן, קיינעם ניט באַשעדיקט. דער פֿרוי קומט אַ מזל־טובֿ און איך דאַרף בענטשן גומל.