יום שלישי, ספטמבר 06, 2005

וואָס איז די ייִדיש־וואָך (1)?

מע האָט געבעטן אַ מער קאָנקרעטע באַשרײַבונג פֿון דער ייִדיש־וואָך. אָנהייבן דאַרף מען מיטן פֿאַקט (וואָס איז שוין באַקאַנט בײַ ס´רובֿ אַמעריקאַנער ייִדן, נאָר איבערחזרן שאַט דאָך ניט) אַז זומער־קעמפּס האָבן געשפיִלט גאָר אַ היִשפּע ראָלע אין כּלערליי אַמעריקאַנער ייִדישע באַוועגונען. כ´בין ניט קיין היסטאָריקער און אַוודאי ניט קיין גרויסער קענער פֿון דער אַמעריקאַנער ייִדישער געשיכטע, וועל איך פּשוט זאָגן אַז בדרך־כּלל דאַכט זיך מיר, אַז דעם גרעסטן סוקצעס מיט אַזוינע קעמפּס האָבן תּחילת געפֿונען די לינקע באַוועגונגען. כאָטש די פֿרומע האָבן זיך אויך צוגעכאַפּט צו אַזוינע זומער־קאָלאָניעס, האָט דער מאָדעל זיך גענומען בײַ זיי קודם. (אויב דאָס איז אַ טעות וועט עמעצער זיכער לאָזן מיר וויסן.) ס´איז אַן אינטערעסאַנטע היסטאָירישע איראָניע, אַז גראָד ווען די ייִדישיסטישע קעמפּס האָבן אָנגעהויבן גיין באַרג־אַראָפּ (אין די 70ער און 80ער) האָבן זיך אָנגעהויבן צו צעבליִען די פֿרימערע זומער־לאַגערס. אין דעם פּרט איז כּדאַי צו באַמערקן די נעץ זומערקעמפּס פֿון מײַן באַוועגונג, „מחנה רמה“ פֿון די קאָנסערוואַטיוון, וואָס שטעלט מיט זיך פֿאָר איינע פֿון די זעלטענע סוקצעסן פֿון יענער באַוועגונג. די חרדישע לייענערס פֿון דעם בלאָג, ווי איך (מסתּמא) די וועלטלעכע, ווייסן זיכער וועגן די זומערקעמפּס בײַ יענע גאָר פֿרומע.

דאַרף מען, הייסט עס, פֿאַרשטיין די הײַנטיקע וויכטיקייט פֿון דער ייִדיש־וואָך (כאָטש ס´איז דאָך נאָר אַן איין־וואָכיקע אונטערנעמונג) אין דעם דאָזיקן צוזאַמענהאַנג – ווי אַ טייל פֿון דער פֿאַרצווײַגטער אַמעריקאַנער געשיכטע פֿון ייִדישע זומער־קאָלאָניעס.

מיט וואָס איז די ייִדיש־וואָך ענלעך צו אַנדערע זומערקעמפּס (ייִדיש און גוייִש) און מיט וואָס שיידט זי זיך אונטער? מער אי"ה מאָרגן.

אין תגובות:

הוסף רשומת תגובה