נײַע שולן

א. דער יצר־הרע פֿון די־עס־על געפֿינט זיך ווידער בײַ אונדז אין דער היים. הלא זה אוד מוצל מאש – אָדער אפֿשר ניט.

ב. כ´האָב אַזוי פֿיל אײַך צו זאָגן! די טעג שטיי איך אויף דרײַ אַ זייגער (כּך!) אין דער פֿרי און כ´קום אָן בײַ דער אַרבעט אַ פֿיר דרײַסיק, וווּ כ´שרײַב אָן אַ פֿופֿצן נאָטיצן וועגן נײַע מאַמעס וואָס כ´באַקוק און מאַך אַן אינטערוויו, זען וואָס זיי מאַכן נאָך זייער האָבן (זאָל זײַן געוויינטלעך, דורך דער וואַגינאַ, אָדער אַ קייסערשניט). אַ סך פֿרומע פֿרויען זײַנען אַזוי מיר־ניט־דיר־ניט וועגן גאַנצן איבערלעבעניש. דאַכט זיך, אַז נאָכן פֿינפֿטן קינד איז מער ניט אַזוי נסימדיק.

ג. כאָטש מיר דאַוונען ווײַטער בײַ „טי־ענד־ווי“, דער קאָנסערוואַטיווער שול אויף 14טער גאַס, האָב איך ליב צו פּרוּוון נײַע ערטער, און פֿאַראַן בײַ אונדז ניט ווײַט אַ צאָל שולן, אַ סך פֿרימער ווי מײַן שטייגער איז (כאָטש איך האָב געדאַוונט אין אַסכערליי שולן).

פֿאַרגאַנגענעם שבת (ד"ה מיט צוויי שבתים צוריק) האָב איך געדאַוונט אין דער ביאַליסטאָקער שול, מיט אַ פּראַכטיקן זאַל וואָס איז כּמעט צו פֿיל פֿאַר די אויגן, אַן אַרכיטעקטור־סטיל ערגעץ צווישן כּמו־מאָראָקאַנער און פּאָסט־באָרדעל. דאָס דאַוונען איז געווען נישקשה, הבֿרה – אַשכּספֿרדיש, מיט אַ געמישטן עולם שוואַרצע קאַפּעליושן, מאָדערנע יאַרמולקעס, און אַ פּאָר חסידים פֿאַר בילאַנץ. צוויי מאָל האָט מען מיך באַגריסט פֿון דער בימה, און נאָכן דאַוונען האָט מיך אַרומגערינגלט אַ קרײַזל ייִדן מיט ברוך־הבאָס. זייער שיין.

נאָך מער היימיש און אינטערעסאַנט אָבער איז געווען די שול וווּ כ´האָב געדאַוונט נעכטן, דער „בית־מדרש־הגדול“ אויף נאָרפֿאָלק־סטירט. פֿון דאָרטיקן עולם ווייעט מיט אַזאַ מין אַלטקייט וואָס דערקוויקט דאָס האַרץ און גיט צו כּוח דער נשמה. מיט איין וואָרט: געשמאַקע עלטערע לײַט , וואָס רעדן ייִדיש ווי אַ וואַסער, זיצן פֿון הינטן, און רעדן אַרײַן אין דאַוונען. מיך האָט אויך גוואַלדיק צוגעצויגן דאָס, וואָס ייִדיש איז בכלל געווען די ריידשפּראַך פֿון עולם. מע דאַוונט אונטן ווײַל אויבן, אין גרויסן זאַל, האָט זיך מיט יאָרן צוריק אויסגעבראָכן אַ שׂרפֿה. אונטן הענגען נאָך אַלץ אַלטע שילדן, אָפּגעריסן־אָפּגעשליסן, און דעדמאָנונגען פֿון הרבֿ אפֿרים אָשרי, וואָס איז פֿאַראַיאָרן, דאַכט זיך, אַוועק אין דער אייביקייט. בקיצור: ס´איז אַזאַ מין היימישע אָפּגעטראָגנקייט וואָס מאַכט יעדן באַקוועם, ווי בײַ זיידע־באָבען אין שטוב. כ´האָב געדאַוונט מיט כּוונה. אויך דאָ האָט מען מיך שיין אויפֿגענומען, נאָר אַזוי ווי זייערע שאַנסן זײַנען דאַכט זיך ניט אַזוי אײַ־אײַ־אײַ אין פֿאַרגלײַך מיט ביאַליסטאָקער וועל איך אפֿשר דווקא דאַוונען בײַ זיי, אויף צו להכעיס דער רעאַליטעט. אַזאַ בין איך.

נאָך דעם אמת זאָגנדיק ווייס איך ניט ווי אָפֿט איך וועל דאַוונען אין די דאָזיקע שולן. אַ מאָל, אוודאי, נאָר כ´בין דאָך אַן עגאַליטאַרישער ייִד (ניט ווי אַ פּשרה, ווי איין קאָמענטירער האָט געזאָגט, נאָר ווי אַ שיטה) און דערצו נאָך באַניץ איך זיך מיטן מאַנהעטנער עירובֿ, וואָס רעכנט מיך שוין פֿאַר אַן אַפּיקורוס. מער וועגן די אָ טעמעס – אי"ה שפּעטער.

גוד טו בי בעק!