איך בין פארליבט אין מיין גוגל-פאן

נאר אין מיטן דערינען שעפט זיך אויס די באטעריע און עס ווערט אנשלאפפפ......

מער וועגן שניי

אַ ווילדע פּערפּעלע בלום
אין מיטן פֿאַרשנייטן גאָרטן
מוז זײַן אומבאַדינגט וואָר, ניט טייל
פֿון געמעל צי אַ בלומען-חלום.

איך עס. מיטן שוואַכן אויג
זע איך אין דרויסן די בלום.
פֿרעג איך מײַן קאָפּ. קיין ענטפֿער.
דער זע-חוש בלײַבט ניט שטום.

אַ פּערפּעלע בלום בלײַבט אַ קשיא.
כ'ווער ניט קליגער ווי תּמיד.
די פּערפּעלע בלום נעמט מתפּלל זײַן
בײַם ווײַס-באַדעקטן עמוד.

מע זוכט ווייטער

„דו מיינסט אַז דײַן צוגאַנג איז דער איינציקער וואָס קען דערקלערן דײַנע דערפֿאַרונגען? איך וועל דיר ווײַזן די ייִדן מיט פּראָלעמען, די, וואָס מיר באַדינען. איך וועל זיי דערצײלן דײַן מעשׂה. איך וועל זיי דיך פֿאָרשטעלן. זיי וועלן זיך צוהערן צו דיר, און אַליין פֿאַרשטיין וואָס פֿאַר אַ מענטש דו ביסט און ווי אַזוי דו וואַרפֿסט אַ ליכט אויף זייערע דערפֿאַרונגען. יאָ, איך וויל דיך ניצן. נאָר ס´איז לטובֿת כּלל.“

לײַוו-בלאגינג די איינשווערונג

* קוקט אויס אז מיטש מעקאנעל איז אים עפעס ניט-גוט.

* אזא מיליטערישע אויסשטעלונג איז סיי מיר דעווידער, סיי א געזונטע דערמאנונג אז א דעמאקראטישע געזעלשאפט דארף האבן אזא פאמפ און פאראד. סיי וועכלע געזעלשאפט דארף עס האבן נאר מיר די דעמאקראטן נייטיקן זיך אין דעם מער.

*נאר די אמעריקאנער גיים-שאו-קולטור קען אויסברייען אזא דיקטאר (אנאונסער) ווי עס רופט איצט אויס די נעמען פון די מארשירנדיקע.

*"אייטש"?

*דער גלח לייענט קריאת-שמע?

*וועט ער דערמאנען יאשקע ביים סוף פון דער ברכה?

*...כאטש זיינע רייד זיינען טאקע נישקשה. "העלפ אונדז טיילן זיך, באדינען זיך, און זוכן דעם ציבורס וווילזייין."

*ער דערמאנט אחרית-הימים!

*אוי געוואלט. יאשקע אויף דער בינה. וואס קען מען טאן?

*צי האט דער וויצע-פרעזידענט א הימען אויך?

*א שבועה, א שבועה אויף לעבן און טויט...

*די הארמאטן שרעקן מיר.

*אמר הפרעזידענט: אונדזער סחורה איז נאך אלץ גאנגבאר. צו דער ארבעט, חברה.

*"די אלט-געבאקענע פאליטישע ארגומענטן זיינען מער ניט חל."

*"צעשפרייטן פראספעריטי צו כל נדיב ליבו."

*"מיר זיינען ווידער גרייט אנצופירן"!

*בענטש דעם מענטש וואס האט דערמאנט די ניט-גלייבערס אין אונדזער לאנד.

*"א נייע תקופה פון אחריות." "גאט רופט אונדז אויסצושמידן אונדזער אומקלארן גורל."

*איך בין טאקע גערירט.

*דאס ליד: "איינער פרואווט וואו מאכן מוזיק, מיט א פאר לעפל אויף אן אוילפאס... מיר טרעפן זיך אין ווערטער. ... מיר טרעטן אריין אין דעם וואס לאזט זיך ניט זען. ... לויבליד פאר קאמף, פארן טאג, פאר יעדן האנט-געמאכטן שילד, מאכן דעם חשבון ביי קיכטישן. ... וואס איז אויב דאס מעכטיקסטע ווארט איז ליבשאפט? ... ליבשאפט וואס ווארפט א זיך-צעוואקסנדיקע קיילעך ליכט."

*פרעגט זיך: ווער וועט מקריב זיין און וואס? און מיט וועלכע טענות?

*און וועלכע פאציענטן ווארטן אויף מיר ביים קליניק אין צוואנציק מינוט ארום?

*א גוטן.

ערבֿ אײַנשווערונג

ניט שוואַרץ אויף ווײַס (אָדער, חלילה, ווײַס איבער שוואַרץ), ניט שוואַרץ מיט ווײַס, נאָר אויף יענער זײַט שוואַרץ און ווײַס.

טאָג

געווען אַ מאָל אַ צײַטונג מיט דעם נאָמען. האָט דאָס דערפֿירט צו אַ גרויסן בילבול-המוחות. ווען מ'איז געגאַנגען אויף דער גאַס און איינער האָט געזעגנט זיך מיט זײַן חבֿר "האָב אַ גוטן טאָג," האָט דער צווייטער געוואַרט דער ערשטער זאָל אים צוּוואַרפֿן אַ טאָגבלאַט בחינם.

אין יענע טעג איז מען געווען אַ ביסל פּויעריש.

צוליב יענעם צעמישעניש האָט מען טאַקע געביטן די שפּראַך. די שפּראַך-וועד האָט פֿאַרבאָטן, מע זאָל אָנרופֿן געוויינטלעכע טאָג טעגלעכע זאַכן נאָך ליטעראַרישע אויסגאַבעס. "טאָג" איז מער ניט געווען אַ דערלאָזלעך וואָרט, ווי אויך "איד" אָדער "נײַעס." יעדער האָט מסכּים געווען אַז די שרײַבערס זאָלן האָבן די בכורה, די ווערטער וואָס זיי קלײַבן אויס מעגן זיי האַלטן אויף אייביק.

פֿאַרשטייט איר שוין פֿאַר וואָס "פּוטער"איז אַ בעסט-סעלער מאַגאַזין מיט מעשׂיות פֿון עלעגאַנט-באַקליידטע רבייִשע אייניקלעך, און "פֿלאָדן" איז פּאָרנאָגראַפֿיש - ניט צו פֿאַרהיטן.

פֿאַראַן לײַדער די ווערטער וואָס די ליטעראַטן האָבן ניט אויסגעכאַפּט, וואָס דרייען זיך אַרום פּוסט-און-פּאַס ווי נשמתין ערטילאין. זשאַווער גלאָצט זיך אויס די אויגן אויף זיך אַליין אין שפּיגל יעדן אין דער פֿרי ("פֿאַר וואָס האָב איך קיינעם ניט אינטערעסירט?"). טויט האָט געמיינט אַז די איראָנישע יונגע-לײַט וועלן זיך אָנכאַפּן אין אים. נאָר פֿאַרפֿאַלן.

חסידישע פֿרויען-זשורנאַלן שאַפֿן הנאָה, גיבן עצות, רופֿן אַרויס קריטיק

ניט לאַנג צוריק, אין אַ געוויינטלעכער וואָך אין נאָוועמבער, וואָלט איר געקענט קיין צו אײַכלערס (די פּאָפּולערע ברוקלין-ביכערקראָם) און איבערקוקן די מאַגאַזינס (זשורנאַלן רופֿט מען זיי אין אונדזעזרע קרײַזן). יעדער הילע, דאַכט זיך, שטעלט פֿאָר אַ פֿילפֿאַרביק, איידל בילד פֿון אַ האַרבסט-געבלעטער, מיט אַן אַרטיקל אינעווייניק וועגן די עסטעטישע וווּנדער פֿון סעטאָן. אַזאַ טעמע וואָלט פּונקט געפּאַסט אין אַבי וועלכן זשורנאַל וואָס מע קויפֿט בײַ דער קאַסע אין אַ סופּערמאַרק וווּ די חזיר-קאָטלעטן ליגן זײַט בײַ זײַט מיט די פֿלעשער מילך. נאָר די מאַגאַזינס, פֿאַרשטייט זיך, האָבן איין אונטערשייד: זיי זײַנען אַלע געצילעוועט אויף דער "ייִדישער" אָדער "היימישער" (קריא: חסידישער) משפּחה. זײ שטעלן מיט זיך פֿאָר אַ פֿענצטער אויף דער וועלט פֿון חסידישע פֿרויען און זייערע טאָג-טעגלעכן לייענוואַרג און אינטערעסן. יענעם פֿענצטער קען מען עפֿענען, ווען נאָר ס'גלוסט זיך, פֿאַר אַ פּאָר דאָלער בײַ אײַער אָרטיקער ספֿרים-געשעפֿט. דאָ וועלן מיר אונטערהויבן דעם פֿירהאַנג און פֿרעגן אַ פּאָר לייענערס און מומחים וואָס מע לייענט אין די אויסגאַבעס און פֿאַר וואָס.

זיי האָבן מער ווייניקער דעם זעלבן אינהאַלט: מעשׂיות פֿון משפּחות, פֿרויען און קינדער געהאָלפֿן געוואָרענע פֿון גרויסע אומגליקן דורך אמונה, תּורה-לערנען, אָדער שמירת-שבת; עצות-רובריקן; דערציילונגען בהמשכים מיט פֿרויען וואָס מאַכן אַדורך משפּחה-צרות; און לעבעדיקע בריוו אין רעדאַקציע. מע טאָר אויך ניט פֿאַרגעסן אין די רעצעפּטן און קינדער-בײַלאַגעס. בײַ די ענגליש-שפּראַכיקע אויסגאַבעס זעט מען אָפֿט מאָל "האַשעם", בײַ די ייִדישע -- "אויבערשטער." זעלטן ווען זעט מען אַ בילד פֿון אַ פֿרוי, און זיכער ניט פֿון די מחברים. אַפֿילו די פֿרויען וואָס אַרבעטן פֿאַר די דאָזיקע זשורנאַלן באַצייכנט מען טיילמאָל נאָר מיטן ערשטן אות פֿון פֿאַמיליע-נאָמען.

נאָר דעם דאָזיקן מוסטער קען מען בײַטן צו דינען פֿאַרשידנערליי חסידישע לייענערס. "בינה" ("די וואָכנשריפֿט פֿאַר דער ייִדישער פֿרוי") איז גלאַנציק און קוקט אויס דורכויס פּראָפֿעסיאָנאַל לויטן נוסח פֿון די "דרויסנדיקע" זשורנאַלן ווי פֿאַמילי סוירקל אָדער גוד האַוסקיפּינג. דער סטיל שרײַבן איז היימיש און סענסיטיוו, ווי אויך זשורנאַליסטש פֿאַכמעניש. די פֿאָטאָגראַפֿיעס (אַרײַנגערעכנט אַוודאי די וויכקטיע קולינאַרע בילדער) זײַנען אויך פֿריש און צוצייִק. "משפּחה" איז ווידער שאַרפֿער, מער פּאָליטיש געשטימט. אין דעם נאָוועמבער-נומער איז געגאַנגען אַן עדיטאָריאַל מיטן קעפּל: "באַראַק אָבאַמעאַ דער פּאַגאַן."

די זשורנאַלן "מעלות"און "צײַטשריפֿט" (וואָס פֿאַרמאָגט אַ פֿאַמיליע-בײַלאַגע) זײַנען אפֿשר שוין מער באַקאַנט אונדזער לייענערס. די ייִדיש-וויקיפּעדיע (געשריבן רובא דרובא פֿון "הײַמישע" ייִדן) באַצייכנט די אויסגאַבע, אויף אַ באַרעכטיקטן אויב ניט איבעריק ברייטהאַרציקן אופֿן, ווי "אָרעם אין גראַפֿיק ווי רײַך אין גראַמאַטיק" - ד"ה ס'איז ווײַט ניט אַזוי געפּוצט ווי "בינה" אָדער "משפּחה." ס'איז אָבער מער תּמימותדיק, מיט אַ קלאַסישער אָפּגעזונדערטער פֿרומקייט וואָס איז נושׂא-חן. צײַטשריפֿט איז אַן אויסגאַבע מערסטנס פֿאַר מענער וואָס גיט אַרויס אַ בײַלאַגע פֿאַר פֿרויען.

חיים ווײַנבערגער איז דער אַרויסגעבער פֿון צײַטשריפֿטס פֿרויען-בײַלאַגע. "אין דער בײַלאַגע איז אונזער ציל צו צושטעלן אינטערעסאַנטע, באַלערנדע – און גאַנץ אָפֿט, מוסר און מידות – אַרטיקלעך פֿאַר היימישע פֿרויען. [דער טיראַזש איז] בערך 7,000. עס איז ב"ה כסדר געשטיגן".

מ., 30 יאָר אַלט, איז אַ חסידתטע פֿון באָראָ-פּאַרק, אַ ווײַב, מאַמע, און לייענערין פֿון מאַגאַזינס, באַזונדערש שבת. "כ'פֿלעג קויפֿן בינה, איצט לייען איך משפּחה. כ'לייען אויך וואָוג, גוד-האַוסקיפּינג, רידערס דײַדזשעסט, פֿעמילי סוירקל. כ'האָב ליב זייערע עצות, אַמאָל זײַנען זיי זייער גוט. כ'האָב ליב זייערע פֿאָרלייגן וועגן דער שטוב, ווי צו באַפּוצן."

וואָס איז דער אונטערשייד צווישן די "היימישע" און די וועלטלעכע זשורנלן וואָס זי ליייענט? "רידערס דײַדזשעסט האָט אמתע מעשׂיות מיט אמתע פֿאַרקטן. ייִדישע [ד"ה חסידישע] מעשׂיות - איר קענט עפּעס טאָן וועגן דעם און עפּעס אָפּלערנען דערפֿון." זי גיט צו, "כ'זע באמת ניט קיין פּראָבלעם מיט זיי [די ניט-חסידישע פֿרויען-זשורנאַלן]. קען זײַן אַז טייל באַמערקונגען דאָרטן זײַנען ניט הונדערט פּראָצענט כּשר. אַ סך וואָלטן געלייענט די היימישע מאַגאַזינס אָבער ניט גוד האַוסקיפּינג. עס ווענדט זיך אין אײַער מדרגה [פֿון חומרא]."

חנע מייזער, אַ גראַדויִר-סטודענטקע אין ייִדישער ליטעראַטור בײַ קאָלומביע וואָס איז געוואָרן אַ חסידתטע, האָט ניט ליב די ייִדישע זשורנאַלן צײַטשריפֿט און מעלות, ווײַל "זיי צעדרייען די קאָפּ און נעמען צען בלעטער צו שרײַבן אַ הקדמה צום ענין. כ'האָב אויך ניט ליב דעם חרדישן ייִדיש-שרײַבסטיל. עס איז צו מעלאָדראַמאַטיש. איך בין מער צוגעוווינט מיין איך צום סטיל פֿון די ענגלישע זשורנאַלן. איך רעד יעצט ייִדיש טאָג טעגלעך אַזוי איז עס מיר ניט נייטיק צו לייענען ייִדיש אויף טשיקאַוועס."

ווי ווירקן די וועלטלעכע זשורנאַלן אויף די חסידישע? וואָס דרינגט אַרײַן דורך די מויערן אַרום באָראָ-פּאַרק? אָדער "בינה"? ווײַנבערגער (דער רעדאַקטאָר פֿון צײַטשריפֿטס פֿרויען-בײַלאַגע) וואַרפֿט אָפּ אַזאַ השערה פֿון צווישנבאַציִונג. "פֿאַרוואָסס לייענען פֿון דער נישט-אידישער וועלט ווען עס איז דאָ גענוג א רײַכע שפֿע בײַ אונדז? בצירוף, וואָס די געדאַקען און שריפֿט פֿון ערליכע, היימישע פֿרויען קומען זיכער אַרויס פּאסיקער און קלאָרער ווי עס איז צו אונדזער גײַסט."

דאָרט ליגט אָבער דער הונט באַגראָבן, זאָגט קטלא קניא, אַ פּאָפּולערער ייִדיש-בלאָגער (וואָס שרײַבט אונטער אַ תּלמודישן פּסעוודאָנים) וואָס קריטיקירט די חסידישע קהילה פֿון אינעווייניק.

"ווי ווײַט איך הער פֿון לייענערס שווערן זיי זיך ביי דעם. כּלומר, זיי האָבן א געפֿיל אַז וואָס שטייט דאָרט איז תּורת לאָקשן און זאָגן עס נאָך מיט דער זעלבער קריטיקלאָזע געפֿיל וואָס זיי האָבן עס אַרײַנגעאָטעמט. איך מיין אַז דער אָפֿנקייט פֿונעם מאַגאַזין, דאָס הייסט אַז עס פֿאַרנעמט זיך מיט מער ווי גאַנץ שמאָלער חרדישע ענינים, הא גופֿא איז איר פֿאַרמאַכטקייט. די לייענערס קענען זיך פֿאָרשטעלן אַז מיט דעם האָבן זיי יוצא געווען גאַנץ מסכת וויסנשאַפֿט און נײַעס אָן דער שמוץ און כּפֿירה פֿון די גוייִשע צײַטונגען. אַזאַ חרדישע קונץ פֿון אײַנרעדן זייערע עולם אַז כּסדר טוט מען פֿריש פֿאַרשאַפֿן דאָס רעדל 'און אפֿילו די גוייִם שטייען און גאַפן'".

מ.ס צוגאַנג איז אַ תּכליתדיקער. "יעדער פֿרוי און יעדער מאַן איז אַנדערש - זיי האָבן ליב אַנדערע זאַכן. די פֿרויען האָבן ליב פֿרויענזאַכן, יעדער פֿרוי האָט ליב רעדן וועגן קינדער, און רעצעפּטן, און עצות. דאָס איז עס."

פֿאַר פֿיר דאָלאַר קען דער דרויסנדיקער, אָדער די חסידתטע, הנאָה האָבן צווישן אַנדערע פֿון "בינה"ס לאָקשן-רעצעפּטן. די בילדער זײַנען באַטעמט.

כשרותן

וואס ווילט איר באשטעלן?