אַן אומגעריכטע ווינטשעוואַניע

אַ גוט יאָר!

זאָל אונדזער יהדות דעקן זיך מיט אונדזער מענטשלעכקייט.

תהא שנת . . .

סגולת זכויות
סחיטת זיתים
סילוק זעם
סבלנות זרים

אָדער . . .

סופער-זיסקייט
סודותדיקע זאַפטיקייט
סתם-"זוי"

אויסגעבראכן די מילחמה

--מע זאל מיך ברענען און בראטן! מע זאל אויפפרעסן מיין פלייש! מע זאל אויפשטעלן א לאגער, מע זאל צונויפזאמלען פאלקן מיט בריגאדן מיט רעגימענטן קעגן מיר! אפילו דער אייבערשטער זאל אויפהייבן קעגן מיר א מילחמה (שטייט דאך אז די מילחמה זאל אליין אויפשטעלן זיך, נאר ווען איז דאס געהערט געווארן אז א מילחמה זאל זיך אליין שאפן?), אויך אין דעם פאל וואל איך ניט מורא האבן. איך וועל זיין זיכער אין דעם!

--אין וואס?

--אה..."אחת שאלתי". לאמיר נאר א פרעג טאן.

ג אִם־תַּֽחֲנֶ֬ה עָלַ֨י ׀ מַֽחֲנֶה֮ לֹֽא־יִירָ֪א לִ֫בִּ֥י
אִם־תָּק֣וּם עָ֭לַי מִלְחָמָ֑ה בְּ֝זֹ֗את אֲנִ֣י בוֹטֵֽחַ׃

אז א מחנה זאל לאגערן אויף מיר,
וועט ניט מורא האבן מיין הארץ.
אז א מלחמה זאל אנשטיין אויף מיר,
בין איך פון דעסט וועגן זיכער.

די שׂונאים זיינען ביי דער טיר

ב בִּקְרֹ֤ב עָלַ֨י ׀ מְרֵעִים֮ לֶֽאֱכֹ֪ל אֶת־בְּשָׂ֫רִ֥י
צָרַ֣י וְאֹֽיְבַ֣י לִ֑י הֵ֖מָּה כָֽשְׁל֣וּ וְנָפָֽלוּ׃

תרגום יהואש:

אז די שלעכטטוער גענענען צו מיר
צו עסן מיין פלייש --
מיינע דריקער און מיינע פיינט --
ווערן זיי געשטרויכלט און פאלן.

די דאזיקע צוויי פסוקים זיינען ווידער ניט קיין ריין-ניצחונישע. עס שמעקט מיט אויסגעמיטענעם דורכפאל, מיט ייאוש וואס האט נאר אין דער רגע עפעס אפגעלאזט. מע כאפט אפ דעם אטעם נאר בדרך-כלל ווערט מען געווארגט. והא-ראיה: ס'ווערט שוין אויסגעשטעלט דעם בעל-תהילימס בשׂר -- פלייש! אוודאי איז בשׂר אויך טייטש "קערפער, פלייש" אין אלגעמיינעם זין, נאר איז שווער אין דעם פסוק (וואס נעמט אריין די ווערטער קרב און בשׁר) אפצולייקענען די ריחות פון קרבנות וואס לאזן זיך דערהערן. מיט אנדערע ווערטער: דער נאראטאר איז שוין גרייט אויפן מזבח פון זיינע פיינט, נאר זיי ווערן ניכשל. ניט וואס ער איז אין גאנצן געזונט אדער לעבעדיק, נאר וואס זיי זיינען שוואך און קענען ניט אדורכפירן זייער ניצחון. דער מעסער גליטשט זיי ארויס פון דער האנט בשעת ער ליגט אן א שיץ אויף דער ערד.

ווידער אויך אין די פסוקים ווערט די שלעכטטוער און פליישפרעסער אויך באצייכנט ווי דריקער און פיינט. איז דען נייטיק? פרעגט זיך די קשיא: אפשר זיינען די דאזיקע פליישפרעסער גאר די (פריערדיקע) פריינט דעם בעל-תהילימס, וואס האבן אים פארהפקרט? דערפאר מוזן זיי אזוי אנגערופן ווערן.

לדוד ה' אורי

לאמיר זיך באקענען מיטן אנהייב פון דאזיקן מיזמור -- דער 27סטער קאפטיל תהילים, וואס מע זאגט אין דער צייט פון יאר.

א לְדָוִד: יְהוָה, אוֹרִי וְיִשְׁעִי--מִמִּי אִירָא;
יְהוָה מָעוֹז-חַיַּי, מִמִּי אֶפְחָד.

תרגום יהואש:

פון דודן.
גאט איז מיין ליכט און מיין הילף,
פאר וועמען זאל איך מורא האבן?
גאט איז די פעסטונג פון מיין לעבן,
פאר וועמען זאל איך אנגסטן?

(לייענערס וואס קענען זיך טיילן מיטן טייטש וואס מע זאגט אין היינטיקע חדרים ווערן הארציק פארבעטן אריינצושיקן זייערע ווערטער.)

ווי אין אנדערע קאפיטלעך תהילים איז ניט קלאר מיט וועמען מע האט צו טאן ווי דער נאראטאר, דער בעל-תהילים. אויב דוד-המלך, פאר וואס איז נייטיק דער צוגאב "לדוד"? (און, צוריקגערעדט, אויב ניט דוד, איז פאר וואס טאקע אזא צושריפט?) דאס איז איין מאל אוועק. א צווייטע זאך איז אויך ניט קלאר פון די ערטשע פסוקים (וואס ווערט פארגלעט פון תרגום יהואש): צי ווענדט זיך דער בעל-מחבר צום אייבערשטן דירעקט (גאט, מיין ליכט און מיין הילף, אאז"וו), צי דערמאנט ער פשוט גאטס נאמען?

דער עיקר אבער, וואס דער בעל-מחבר איז אריינגעטאן אין פחד און מורא, באלאגערט פון זיינע פיינט. ער זאגט אפ דעם פחד בשעת ער שפירט אים שטארק. ער לויבט גאט ווי א פעסטונג בשעת ער דערזעט שוין די שׂונאשע מיליטער.

דער גאנצער קאפיטל וועט זייין א דראמע, א באלאנץ צווישן פחד און אמונה, מורא און מוט. ס'איז ניט שייך די ימים-נוראים ווייל עס האנדלט זיך דא מיט תשובה-טאן אדער ווידוי. דא האנדלט זיך אין אמתן לעבנס-שרעק וואס יעדער אייינער שפירט מיט ביינער און מוח יעדע רגע, וויפל יארן מ'איז נאר זוכה דערצו. ווער עס וועט געווינען -- מורא אדער מוט - וועלן מיר זען (אדער ניט) ביזן סוף קאפיטל, וואס מיר וועלן אי"ה דורכלערנען ביז ראש-השנה.