יום ראשון, אוקטובר 31, 2010

די דערמאָנונג פֿון זאַכן (זכרון דברים), יעקב שבתאי: ייִדיש, ש.ב.

גאָלדמאַנס פֿאָטער איז געשטאָרבן דעם ערשטן אַפּריל און אילאָ גאָלדמאַן איז באַגאַנגען זעלבסטמאָרד דעם ערשטן יאַנואַר, און דווקא אין דער צײַט ווען געדאַכט האָט זיך אים אַז אָט, מיטן כּוח פֿון אָפּזונדערונג און צונויפֿפֿאַל, עפֿנט זיך אים אויף אַ נײַע תּקופֿה און ער געפֿינט פֿאַר זיך אַליין דעם אָנהייב פֿון אַ תּיקון דורכן "בולוואָרקער" און אַ געוווּנטשענער שטייגער לעבן, און דערעיקר דורך דער אַסטראָנאָמיע און איבערזעצן דעם "סאָמניום". צעזאַר איז געווען דער איינציקער וואָס האָט געלייגט אַכט אויף דער מאָדנער קאָמבינאַציע דאַטעס צווישן דעם טויט פֿון גאָלדמאַן און דעם טויט פֿון זײַן פֿאָטער, און אַפֿילו באַמערקט דאָס עטלעכע טעג נאָך דער לוויה פֿון גאָלדמאַן בשעת ער שטייט אין דער קיך פֿון עם ישראל און מאַכט זיי ביידן טיי, אָבער באַמערקט האָט ער דאָס ווי אַן אַנעקדאָט אָן שום באַטײַט, ווײַל אין יענער צײַט האָט צעזאַר באמת אויפֿגעגעבן אַלץ און אַפֿילו אויף דער קלענסטער באַמיִונג איז ער ניט געווען גרייט חוץ זײַנע תּיכּפֿדיקע באַדערפֿענישן, און אין דער האָפֿענונגסלאָזן פּראָצעס פֿון זײַן בליִאַקירונג, ווען ער גייט אַלץ מער אָנגעטאָן אין מאָדישע קליידער פֿון שרײַענדיקע קאָלירן, פֿאַרלאָזט וואָנצעס, רייכערט פּאַפּיראָסן פֿון אַ בעסערער קוואַליטעט, פֿרעסט און זויפֿט און לויפֿט נאָך יעדער צופֿעליקער פֿרוי אין זײַן וועג, בשעת דער עיקר פֿון זײַנע געדאַנקען און דער רעשט פֿון זײַן ווילנס-כּוח זײַנען אָפּגעגעבן זײַן בכור וואָס קרענקט אויף אַ קראַנקייט אָן אַן אויסהיילונג און וואָס זײַן מצבֿ ווערט האָפֿענונגסלאָז, האָט צעזאַר שוין נאָר געזען דאָס לעבן ווי אַן אומבאַטעמטער דורכפֿאַל אויסגעליידיקט פֿון זין, אָדער ווי אַ גרויסער קוריאָז וואָס מע דאַרף הנאָה האָבן דערפֿון ווי נאָר מעגלעך, אַ זאַך וואָס אין די מאָמענטן פֿון ניכטערקייט און חרטה וואָס האָבן אים אָנגעפֿאַלן פֿון צײַט צו צײַט האָט ער אָנגערופֿן “דאָס פֿריילעכע זעלבסטמאָרד.” דער איינציקער מענטש וואָס האָט אָן שום ספֿק געפּרוּווט דעשיפֿרירן די סודותדיקע טײַטשן פֿון יענעם דאַטעס-צופֿאַל איז געווען גאָלדמאַן, נאָר וואָס, ער איז שוין טויט.

"דער ראָב זאָגט: קיין מאָל מער"

איך ווייס שוין וואָס עס פֿעלט אײַך אויף דער זינדיקער ערד: עדגאַר עלען פּאָוס "דער ראָב" - אויף מאַמע־לשון, פֿאַרשטייט זיך. דער נוסח געפֿינט זיך אין י. קיסינס "ליד און עסיי" (ניו־יאָרק, 1956). גיט אַ קליק דאָ.

קיסין האָט דאַכט זיך איבערגעזעצט אַ ריי לידער אויף ייִדיש; כ'האָב זיי נאָך ניט איבערגעלייענט, ווייס איך ניט וואָס ס'איז כּדאַי און וואָס ס'איז...כּדאַי אין פֿײַער צו וואַרפֿן.

האַלאָווין־גרוסן אַלע מײַנע אַמעריקאַנער חבֿרים וואָס זײַנען מחמיר אויף צוקערלעך און מקיל אויך חוקת־הגויים (וגם אַני בתוכם)!

יום רביעי, אוקטובר 13, 2010

א רעקארדירונג פון מיין פירלייענונג אין נ"י

א רעקארידרונג פון דער פאעזיע-פירלייענונג אין ניו-יארק דעם 1טן אויגוסט, אונטערן נאמען "גלאטשטיין וועלט זיך מחייה געווען" און ארגאניזירט פון שבע צוקער און די יידיש-ליגע, געפינט זיך אט א דא. איך טרעט אויף מער ווייניקער ביים פונקט 2:30.

פי-די-עפס פון די לידער געפינעין זיך דא.

יום שני, אוקטובר 11, 2010

ממש א גרויסער קידוש-השם

עס דערקוויקט דאס הארץ צו זען ווי אנשי-שלומינו דריקן די האנט און געבן א ווארעמעם שמייכל א קאנדידאט פאר גאווערנאר פון ניו-יארק. אוועקגעזעצט האט מען אין די ערטער צו הערן . . . וואס? פלענער פאר דער צעבראכענער עקאנאמיע? פאר ברוקלין-הבנויה? פאר פעלקער-שלום אין די צעקאכטע געגנטן פון נ"י?

ניין! צו אטאקירן די פייגעלעך! צו שיטן פעך און שוועבל אויף איין-מיניקע באציונגען צווישן מענטשן באשאפן בצלם אלוקים!

פשששש... א קידוש-השם!

יום ראשון, אוקטובר 10, 2010

נײַ-אָפּגעפֿונענע לידער פֿון חײם גראַדעס אַרכיװן

ערשטער טייל (אויסצוג): געערטע קאָלעגן

באַשעװיס? יענער זנות-טרײַבער? פֿע! פֿע!



באַמערקונג: נאָך אױסצוגן פֿון גראַדעס אַרכיװן װעט מען מירצעשעם דאָ פֿאַרעפֿנטלעכן װען זײ װערן אַנטדעקט.